Teoriye Direnç

Çağdaş düşünce dünyasının en önde gelen edebiyat eleştirmenlerinden ve kuramcılarından Paul de Man, Teoriye Direnç’te genel anlamıyla edebiyatın, edebî metinlerin ve okuma eyleminin edebiyat kuramına karşı bir “direnç” geliştirdiğini öne sürüyor. Düşünüre göre bu direnç teorik girişimlere bizatihi içkindir ve kadim teori-estetik tezadından kaynaklanır: Bir yandan edebî metinleri dilsel, dilbilimsel ve retorik ürünler olarak ele almak isteriz, diğer yandansa içimizden yalnız güzelliğine, verdiği hazza ve hermenötik özelliklerine odaklanmak gelir. Bu tezadın doğurduğu dirençse, de Man’a göre, ilginç bir şekilde aslında “dilin salt dil için kullanımı”na, retoriğe ve mecaza, hatta doğrudan okuma eylemine yönelik bir dirençtir.

Edebiyat, edebî eleştiri ve teori, nihayet edebî metin okuma gibi konularda akıl kurcalayagelmiş birçok soru işaretini ortadan kaldıran Teoriye Direnç, yalnız edebiyat üzerine düşünenlerin değil, edebî metin okumayı seven herkesin edinmesi gereken bir başvuru kaynağı.